lunes, 22 de mayo de 2017

VILLARRICA a BUENOS AIRES 1

Kia ora koutou katoa!

Kātahi te mea hei whakapōrearea i te tangata ko te whakakīkī i ngā whāwhārua o te rātaka. Es decir, ehara i te whāwhārua o te rātaka ake – no te hinengaro kē ērā!

Otiia, me whai tonu, kei wareware i a au ngā mahi papai o te wiki nei. Hei tīmatanga ka hoki atu ki Villarrica, ko Mallolafquén i te reo Mapuzungún. Mapu - whenua, che - tangata; zungún - reo.

I te Rārua rā, i te 16 o Mei, i hui mātou ki roto i te wharekauhau o te tāone. Nāku te mihi o  te kauhau a Tony rāua ko Bruce, nāku hoki te haka i ārahi. Kātahi ngā Mapuche ka mahi i te afafan, i te karanga whakamihi, kia toru ngā wā. I te koa rawa a Anahí.

Ka mutu ngā kauhau, ka haere atu ki te wharekai. I reira ka tohe te machi kia noho au ki tana taha. Kātahi te pai o ā māua kōrero. I mōhio te wahine rā ki tōna mana tohunga i a ia e tamariki ana. E rima ngā tau i tīmata ai ngā moemoeā matakite. Ka kitea tōna mana i a ia ake, i ōna hoa haere hoki.

Ka ao te Rātoru, ka haere atu mātou ki te tāone o Leftraru [Lautaro]. I haere māua ko Aroha ki reira i te tau 2008 kai ai i te whare o Francisco Huenchumilla, ko ia te mea o Temuco i tērā wā. Nō tērā tau i tae ai ia ki te kura me ētahi atu Chilenos.

Heoi anō, i haere mātou ki waho o te tāone ki te kura iti o Vega Larga. Ka tūtaki i te tumuaki me ētahi o ngā kaiako, ā, ka haere ki te kite i ngā ākonga, Tau 5 – 7 nei, e whakamahi ana i te püron [he pērā me te quipu o ngā Quechua] hei whakaatu i te maha o tētahi mea. Ehara i te hunga waha Mapuzungún te nuinga, tata nei ngā mea katoa. I te mutunga atu he kura taha Mapuche. Ka nui ngā mahi kei mua i a rātou mehemea e hiahiatia ana te ora o te reo.

lunes, 15 de mayo de 2017

VILLARRICA

Kei Villarrica au i tēnei wā. Kua tīmata kē te wānanga. Hei āpōpō kōrero ai a Tony rāua ko Bruce.

Ko te āhua nei me hoki whakamuri ki te tūtakitanga i a rāua i te Rātapu. I te hōtera hoki a Daniel Orey, he Marikena e noho ana i Brasil. Ka mutu ngā mihimihi, ka haere atu mātou ki La Bifería hapa ai. Na, i hapa hoki. E whā ngā pātara merlot o Tres Palacios i pau i a mātou! Aroha ana te tūmau. Kāore e kore i hōhā ia i a mātou e ngana ana ki te whakatau i te ao whānui!

Ahakoa te pō i oho sin resaca au i te ata. Ka mutu te parakuihi me te mahi paerewa, ka haere atu ki te taunga rererangi. I reira i tūtaki i a Anají rātou ko Mariana Ferreira o Brasil, ko Marta Civil o Peina. Na, ka rere tahi mai mātou ki te taunga rererangi hōu o Temuco, ā, ka haere tika mai ki Villarrica nei.

I te mākūkū noa a Villarrica, he pērā me te wā i tae ai māua ko Aroha ki Temuco i mua, i te tau 2008. He makariri hoki, ā, ka tino ngau i te kaha o te takawai. Mōtuhi ana te tāone katoa i te auahi wahie. Kua pērā hoki ngā makawe me ngā pūeru, mōtuhi kau ana.

I te 8:30 i tae atu ki te wharekai Las Brasas kai ai i te mīti. Te nui o te mīti e pau ana i a au i Tire nei. Kua waia hoki ki ngā pisco sours. Koina pea i au rawa te moe i te pō, te pō tuatahi i au ai!

Te ohonga i te ata nei, ko te ohonga ake ki te hanga ātaahua rawa o tēnei takiwā. Ko te marino o te moana me te hanga rangatira o te maunga puia o Villarrica, ka mau te wehi!

domingo, 14 de mayo de 2017

SANTIAGO de CHILE

Kua tae kē au ki Tire, ā, ko tēnei te pō tuarua i te Hotel Neruda. Kua tae mai hoki a Tony rāua ko Bruce. I haere atu mātou ko Daniel ki te whare kai La Bifería inapō. He pai rawa te kai me te waina, te merlot o Tres Palacios. Ahakoa he Marikena a Daniel, kei Brasil ia e noho ana. I te kōrero ia i te hekenga o te hunga tātai-ā-iwi. Me āta whakaaro e tātou, kei hemo!

Inanahi i haere atu mā runga Metro ki Baquedano tiki atu ai i te paihikara. I te taha o te awa Mapocho he ara paihikara, el Ciclovía, e 21 kiromita te roa. Na, i haere i tētahi pito ki tērā atu, me te hoki atu! He rawe te ekenga, me te kite i ngā hanga rere kē o tērā wāhanga, o tērā wāhanga o Santiago.

Hei āpōpō rere atu ai ki Temuco. I te kōrero mātou i te rautaki hei āwhina i a Anahí. E whakaaro ana a Tony kia pōhiritia ia ki Aotearoa.

viernes, 12 de mayo de 2017

NGĀHAUPAPAI • BUENOS AIRES 2

Kei te taunga rereranga Newbery e tatari ana kia rere atu ki Tire. Kua kino a waho, kua heke roa te ua. Ahakoa i te taha tonu o te awa whānui rawa o La Plata, kāore rawa i te kite atu i Uruguay i rāwāhi rā. ¡Qué lástima!

Kātahi anō te tinana ka waea ki te hāora o konei, engari inanahi tē au te moe, tē oho roa hoki i te rā. Otirā, i puta atu i te hōtera hāerere ai. Kātahi te tāone o ngā whare papai, o ngā momo hanga katoa, Paniora nei, Ingarihi nei, aha nei, aha nei. I te hokinga i San Telmo i kite ai i te whare nei. He ātaahua, he weriweri ngātahi nei, koina au i rata atu ai! Ka aroha hoki, kua riro i a Starbucks!




I te hokinga ki te marae matua i kite i te wharekai o El Querandí. Ko ngā querandies ngā tāngata whenua o konei i te taenga mai o ngā Paniora. Tokotorutou rātou e takahi tonu ana i te mata o te whenua hei querandí. Ahakoa te tokomaha o ngā uri, kua hemo te reo. Ko te nuinga o aua uri e kūare ana ki tō rātou hekenga i te iwi.

Engari te ingoa o te wharekai! He mea porteño rawa te āhua me te kai. I kai au i te taraute, he reka, he pai hoki te waina mā, he torrontés, hei kinaki. Hei pūrini, he flan. He pai kē atu ā Yolanda i Oahaka. Ahakoa i raruraru ngā tūmau i te tokomaha o ngā tāngata kē atu, he pai tonu te taiao o te wharekai, me te āta noho ki te pānui tonu i te pukapuka a Biesta.

Kei wareware i a au te mea pai rawa o te rā! I rangona ake te karanga a te tamaiti, "Kei taka te urunga o Kea." Kātahi te oranga ngākau.

miércoles, 10 de mayo de 2017

NGĀHAUPAI • BUENOS AIRES

Tēnā koutou, e te mano, e te tini o ngā tāngata e whai ana i ngā rātaka reo Māori pēnei i tēnei nā.

Kāore anō ahau kia patopato i aku mahi, i aku whakaaro i te wā roa nei. Otirā, i muri i te kai i te mīti reka rawa me te inu i te waina pai rawa o konei, o Argentina, kua rite ahau ki te hoki ki te mahi nei. Ko te mea hoki, kāori anō taku tinana kia waea ki te hāora hōu! Ko te 1:37 i te ata o te Rāwhā i Ngāhaupai!

I tae mai au ki te hōtera ruharuha nei, ki te Hotel Goya, i te 6:30 i te ahiahi. Ka rite aku tūeke, ka haere ki te tango moni hei hoko i te hapa. I te mutunga ake i uru atu ki roto i te whare kai nei, i te Bodegón de Buenos Aires. Ka kite i te hanga pukupuku o te reo Pākehā, neha?



Torutoru noa iho ngā tāngata i te tīmatanga, engari, nāwai rā, nāwai rā, he whare whawhao kē! Me te kai, he taketake nei te hanga, engari te reka! I te pānui hoki i te pukapuka a Gert Biesta. He rongoa kē atu hei hiki i te wairua i te kai whakaora, i te waina whakatau, i te pukapuka whakaihiihi, i te hunga harakoa o konei? I tua atu i te whānau, i te mokopuna?

Me hiki te wairua, ka tika, i heke rā i te korokoro o Te Parata. Kei te tāria tonutia te karanga kei taka te urunga o Kea. Ka pēhea, taihoa, ka pēheatia a Tamatekapua i te ao nei. Engari rā, ehara ia i tōku tauira, ko te mokopuna kē pea!


Kei wareware i a au, me mihi taku iwi, a Ngāti Rangiwewehi. Tēnā koutou! Āe, koira tētahi e rata atu ana ki ngā kōrero o Uenuku i ā Uenuku. Ā, tō tātou reo me te rerenga kētanga o te o i te a!

Ahakoa taku wairua ake, tokomaha ngā tāngata o Ngāhaupai ehara i te koa.