miércoles, 8 de octubre de 2008

La Frontera







Kātahi anō māua ko Aroha ka hoki mai i Concepción, i te tāone nui tuarua o Chile. I te mutunga wiki i mua i haere ma runga tereina ki Victoria, engari ‘fuimos, vimos y salimos’ (‘i haere, i kite, i wehe mai’), i te mea kāore he aha i reira, ahakoa te pai o te tereina.

Na, koina i whakarite ai kia haere ki tētahi wāhi whakaihiihi. Ka haere ma runga pahi, ā, ka tae ki Concepción a te 9:00 pm. Ka ohorere i te nui o te teihana pahi me te tokomaha o ngā tāngata. Ka haere i reira ma runga micro (pahi paku) ki te pūtahitanga, ā, ka tere kite i te hōtera, el Hotel San Sebastián. Ehara i te Ritz engari he pai tonu.

Ka rite te rūma, ka wehe atu ki te kimi wharekai. I te taha o te marae o te tāone, La Plaza de Armas, ko te wharekai La Nueva Piazza. Ka noho māua, ka tono ai i te pisco sour, koina tō māua kawa ahiahi ināianei. I te tēpu ki tāhaki tētahi rōpū nei. Ka kite atu i ngā tāngata e haere atu ana ki te kaumātua o te rōpū, īnoi ai i tana hainatanga. Ka pātai ki te tūmau kai mōna, na, ka mea mai ko te whānau Parra, ā, ko te koroua he mema no te rōpū waiata ‘Los Jaivas’ (tirohia en.wikipedia.org/wiki/Los_Jaivas). Koina tētahi o ngā rōpū i pai ai a César!

He whānau rongonui ngā Parra. Ko tētahi o rātou ko Violeta, he kaitito waiata tino pai rawa atu. Kimihia ana waiata i YouTube, me Los Jaivas hoki! I raruraru rātou katoa i te wā i a General Pinochet, he wā tino raruraru no te hitori o te whenua nei. No te wiki i mua kite ai māua i te pikitia ‘Tony Manero’, he pikitia mō taua wā, ā, he tauira te pakiwaiata mo te mahi turaki kawanatanga a Pinochet mā. Ina tae ki Aotearoa, me haere ki te mātakitaki atu.

Mo te wā roa, ko te awa Bío Bío te rohe i waenganui i ngā Pāniora me ngā Mapuche. Koina hoki te wāhi i mate ai a Pedro de Valdivia, i patua e ngā Mapuche. I te ata i muri mai ka peke atu ki te museo tirotiro ai ki ngā tauira whakairo o te hitori o te takiwā. Ko te mau i a Valdivia tētahi. Otirā, i mau te mana motuhake o ngā Mapuche mo te 300 tau!

I muri i te kai Hainamana, ka haere atu mātou ki Talcahuano, te tāone tauranga waka o Concepción. I reira te kaipuke taua ‘Huáscar’. I hangā i Ingarangi mō ngā Peruano engari i tangohia e ngā Chileno i La Guerra del Pacífico (te pakanga o Te Moana-Nui-a-Kiwa) i te tau 1879 i riro ai te raki o te whenua i a Chile (no Perū me Porīwia i mua). Otirā i mate te rangatira o ngā Chileno, a Arturo Prat, i te wā i eke ai ia ki runga i te Huáscar. Tirohia a Aroha i te taha o te pēita. Koina hoki te ingoa o te tiriti e noho ana māua i Temuco, la Avenida Arturo Prat.

Ka hoki ki tuawhenua ka tere atu ki tētahi o wharekai i te taha o te moana inu ai i te pisco sour. Na te tūmau i mahi i mua i a māua, te mea pai rawa o ngā mea kua inumia e māua! Ka hoki ki tō māua hōtera hōu, ko el Hotel Ritz. Engari te hē o te ingoa, ehara rawa i te Ritz!!

I te ata i haere ma runga micro ki te tonga ki te tāoned tino pōhara o Lota. I mua he tāone kari waro engari kua kati ngā waro katoa. Koina te wāhi pōhara rawa kua kite māua i konei – kāore he mahi. Heoti, kua huri ētahi o ngā kaikari ki te mahi tūruhi. Na, ka haere ki te waro ko El Chiflón heke iho ai ki raro i te whenua me te moana! Ko Roberto tō māua kaiārahi. Engari te taumaha o ngā mahi i tērā wā! Tīmata ai ētahi ki te mahi i te wā 10 tau noa iho te pakeke! I hangaia te pikitia ‘Subterra’ mo te waro rā. Me kimi atu e au i Temuco.

Ka haere i reira ki te whare o ngā rangatira o te waro, ko ngā Cousiño. Engari te rerenga kētanga! Me tō rātou kāri, ānō ko Erena i waenganui i te ao weriweri!

Na, ka hoki ki Concepción, ka peke atu ki te whare wānanga. Engari te ātaahua. He maha ngā whānau e hāereere ana, e ngahau ana i te mahana o te ahiahi. Ka ahiahi rawa, ka tiki i ngā pīkau, ka haere atu ki te teihana pahi. Nāwai rā, ka tae ki Temuco i waenganui pō.

No hay comentarios.: